Oald Evert
06-07-1955
Tusse’n de Noord’rsloot en ’t Schonbeek’r Diepien
Ol Evert lag met d’oog’n wied lös naar de zold’r te kiek’n. Het was nog vrog, nog hiel vrog in de mörg’n. Zo strakkies hadde ‘t klokkien in de keuk’n veer uur heur’n slaon, maar hie kun de slaap niet weer te pakk’n krieg’n. Dat was now al vittien daag’n zo, zolang as ze in ‘t ni’je hoes woond’n. woar hier zuch zo onwennig vuulde en ok nooit wen’n zul. Tot an de leste dag in de olde keet op ‘t veen had’e slaop’n as n’koe zoas ‘e aaltied zee, maar hier? Hie gung is oov’rende zitt’n en keek zien kale kamertien in ‘t ronde. Alles was zo roem um hum hen. As verleur’n zat ‘e daor in de veerkaante bak, die ze ‘n ledekant nuumd’n en hie kun ‘t niet van zuch ofzett’n, dat, dat de reed’n was, waanum ‘e niet slaop’n kun. In de veilige besleut’nheid van de beddestee in ‘t ol’l hoesien, daor had’e slaop’n kunt. Daor was alles zo aans west. Net ‘n klein kamertien, waor ‘e net in paste. Hie kun ‘t zölf niet zegg’n hoe, maar In de beddestee had ‘e zuch ‘s aovtns zo lekk’r hen kun’n legg’n. De muur’n vlak bi’j hum, de gedienties veur ‘t bedde, de plaank’n zold’r, alles had hun zon gevuul van veiligheid geev’n, van rust en warmte, maar now?
Hie had ‘t niet veur zuch kun’n holl’n en nao de eerste nacht teeg’n zien kleinzeun zegt, toen die vreug hoe ‘e slaop’n had, dat ‘e zuch vuult had as ‘n haaze in ‘t nust op de kale stopp’l. Nee, nooit zulle ‘t de heer’n die d’r oov’r te besliss’n hadd’n, vergeev’n, dat ze hum gien beddestee in ‘t. ni’je hoes woll’n bouw’n. Dat was oet de tied, zeed’n ze en ongezond. H’n. ongezond.
Eev’n trök een lachien oov’r zien gerimpelde kop. Ongezond, ied’riene die in zon bak sleup as hie now, zul bliede weez’n as ‘e zo old weur’n as hie, die aal zien leev’n in ‘n beddestee slaop’n had. Het begun al locht te word’n boet’n maar gien vogeltien zung. Dat was ok zo sans west op d’ olle stee.
Daar reup’n de doev’n in de bark’n veur ‘t hoes hum wakk’r, daor zung de gieteling de lieve ganse dag, daor vöcht’n de musk’n dat ‘t een aord had. Hier was alles stil; dood.
Ondanks alle ruumte um hum hen, vuulde zuch benaouwd of ‘e stikk’n zul. Hie kun ‘t niet lang’r oetholl’n en stapte ‘t bedde oet, trök zuch zo stil meug’luk an, greep zien stokkien en gung hen boet’n. Hie keek is in ‘t ronde, maar zag niks aans as hoez’n, veur hum, acht’r hum, op zied, oov’r al hoez’n; stien’rbult’n. En hier hadd’n ze hum, ol’l Evert, op zien tachtigste jaor hen bracht, hum, die aal zien leev’n op de heide woont hadde.
De zun was nog niet op, maor ‘t was ‘n prachtige mörg’n. Hie pakte zien stokkien stevig in de haand en gung de weg op. Hie kun nog best, de olde wal wat krom en stief van ‘t hadde wark’n vrogg’r, maar loop’n kun’e nog best. Weg hier, weg oet die benauwde boel, de roemte in en de heide op. Nao ‘n kwattiertien sleug ‘e ‘n pattien in dat deur de heide oov’r ‘t hoogveen leup. Hie strompelde ‘t pattien langs tot dat ‘e an wat bark’n boompies kwam. Veur hum laag’n wat stien’n en zodd’n, ‘n half verröt balkien, wat olde half vergaane törf. Hier, op dit plekkien had ‘e woont. Venweez’n keek d’ olde in ‘t ronde en in ien seconde trök zien leev’n an hum veurbi’j. Hier was ‘e geboor’n, hier had ‘e as kind speult oov’r de heide, hier had ‘e zestig jaar leên zien vrouw hen haalt, hier was ze störv’n en hier waar’n zien kind’r geboor’n. Stief hen stun ‘e te kiek’n en ‘t gemoed leup hum vol. In ien van de barkies begun ‘n holtdoeve te roep’n. Zo, mompeld’e in zuch zölf, ,,bi’j daor nog jong, bi’j bliede da’j mi’j ziet?” Hie keek naor boovn ,en ‘n daauwdrupp’l vul hunt in zien stopp’lbaord. ,,Was ‘t now niet net of de barkies reerdn van blie’dschup, dat ze hum weer zaagn?’ Een honderd meter van hum of, jeug’n twie’j grutto’s achter mekaar an en reup’n heur ieg’n naam aal hadd’r en hadd’r. Jao, hier was leev’n. Hier kun’e vind’n, waar ‘e van kind of an van holl’n had. Kiek, daar ha’j werachtig de gieteling ok, ja, zie waar’n d’r aalmaol nog. Now waar’n ze weer bi’j mekaar, hiezölf, de vogels, de bark’n en hiel de wiede werl’d rondum hum. De holtdoeve reup, de gieteling zung en ol’l Evert preut in zuch zölf, ,,Ja jongs, ik kun d’r niks an doen, da’k hier vot mus en dak je in de steek mus laot’n, De hoge heer’n wuss’n ‘t beet’r, de olde keet mus d’r of, zeed’n ze. Onbewoonbaor verklaard. En now ja, mien kleinzeun, die nog bi’j mi’j woonde, wol trouw,n en dat jonge vrougien is nog al een dametien en….. now ja, die kun hier toch niet in zon olde keet gaon woon’n, begriep dat dan toch ok. En toen ze ’t ni’je hoes van mien kleinzeun bouwd hadd’n. toen braak’n ze mi’j de boel boov’n de kop if. Ik mus ja wal met.. ik kun hier toch niet alennig bliev’n zunn’r ‘n dak boov’n mi’j. Now zu’j je kossie van ’t wint’r op moet’n scharl’n as d’r sni’j lig. Ik kan je now niet mér help’n. Eev’n heul’e zuch stil. De zun begunde op te komm’n en hie gung zitt’n teg’n een zodd’n wallegien an. Ja, now eev’n zitt’n jongs, want ik bin muuj, arg muu’j. Kiek jongs, zo was dat, maar ja, zolang za ‘k hier niet mér weez’n en hadd’n ze now dat kötte poossien niet kunn’n wacht’n met ofbreek’n? Honderdvieftig jaor het ‘e d’r staon, ‘n dag of wat lang’r was toch zo arg niet west. Maor ja, de hoge heer’n bint baos. Hie knipperde is met d’ oog’n, ,,kiek, now krie’k werachtig slaap”. Hie zakte ‘n beetien opzied... Zachies gung zien heufd naor beneed‘n… “Baos bint ze…. En, now ja, i’j meugt ‘t wal weet’n, mien kleinzeun had haost met ’t trouw’n…. haost….hao…….
De doeve In de barkies reup deur, de gieteling zung, de grutto’s jubeld’n hoog boov’n hum in de locht, en d’ olde..., sleup.
FRIELING