Klein Landhuis te Vlieghuis

Coevorden Huis aan Huis 21 mei 2008

Het lange relaas van een klein landhuis

Door Huib D. Minderhoud

 

Willem Geerts ten Vlieg­huis verklaarde op 25 mei 1605 ten overstaan van Arnold Franckena, schulte van Coevorden en Schoone­beek, dat hij en zijn erfge­namen aan zijn oudste broer Roelof al zijn 'vader­lijke en moederlijke erfe­nissen en goederen' hadden verkocht. Hij bedankte zijn broer hierbij ook 'voor goe­de voldaan en betalinge' en daarmee waren Roelof en zijn vrouw Aeltjen Teunis­sen voortaan onbetwist ei­genaar van het aanzienlij­ke 'erve ten Vlieghuis' ten oosten van Schoonebeek.

Roelofs achterkleinzoon Gerardus ten Vlieghuis trouwde in 1836 met Beren­dina van der Scheer van de hoeve 'De Kleine Scheere' ten zuiden van Coevorden en hun zoon Roelof (gebo­ren in 1842) huwde in 1867 de Schoonebeekse Geesje Bruna en vestigde zich met haar op een hoeve in We­ijerswold. Zij kregen twee zoons en één dochtér, Be­rendina Hendrika (Dina), die zich alweer verliefde in een bewoner van De Klei­ne Scheere. Dat was Evert van der Scheer, die in 1896 met haar trouwde, op het aloude erve ten Vlieghuis ging boeren en De Kleine Scheere aan zijn jongste broer Johannes Hendrikus overliet. Laatstgenoemde was overigens van 1906 tot 1919 wethouder van Coe­vorden.

Gezien de relatie met hun kapitaalkrachtige voorou­ders Ten Vlieghuis, Van der Scheer en Bruna waren Evert en Dina bepaald niet armlastig. Zij bezaten min­stens 120 hectare- cultuur­grond en vijf boerderijen, die jaarlijks veel pacht op­brachten. Door zijn huwe­lijk was Evert overgegaan tot de gereformeerde kerk van Schoonebeek, want de familie Ten Vlieghuis was in 1885 meegegaan met de Doleantie van dr. A. Kui­per. Evert bezocht voortaan trouw de kerk van Schoone­beek en had daar zijn vaste plaats 'op de bunne', op het balkon bij het orgel. Dina en later ook de beide doch­ters Geesje en Everdina Geertruida (Dina jr.) had­den hun vaste plaats ach­ter de kerkenraadbanken van de diakenen, steeds ge­tooid met gouden oorijzers en verder met alles wat vrouwen van hun stand en van hun tijd zo sierde.

Toen dochter Dina met de Gramsberger boerenzoon Hendrik Jan Roelofs wilde trouwen, besloten Evert en Dina te gaan rentenieren. Ze lieten in 1927 aan de an­dere kant van de weg een klein landhuis bouwen en het jonge paar betrok een jaar later de boerderij. Het nieuwe huis was gebouwd door architect Johannes Schoemaker in de in die tijd populaire interbellum­stijl, met als bijzonderhe­den vier hoge schoorstenen op de hoeken, een recht­hoekige stenen dakkapel, een mansarde kap met ruim overstek, twee erkers opzij en twee grote ramen in de voorgevel. Daarover werd gepraat in Vlieghuis evenals over het feit dat de echtelieden geen slag werk meer verrichtten en het grootste deel van de dag voor het raam zaten. 'Zo konden ze',· zei men, 'hun boerderijen en het hele Vlieghuis overzien'. Meest­al waren Evert en Dina ook nog in het gezelschap van dochter Geesje, zij bleef on­getrouwd en dus thuis.

Geesje bracht haar ou­ders 'an 't ende' en toen trokken Hendrik Jan en Dina bij haar in. Omdat zij geen kinderen hadden, droegen zij het oude erve ten Vlieghuis over aan hun pleegzoon Gerrit Jan Hans, die ook de boerderij zou er­ven. Hendrik Jan, Dina en Geesje voelden zich thuis in het landhuis. Hendrik Jan was paardenliefhebber en hij fokte prachtige die­ren, die hij nogal eens liet fotograferen om ze ingelijst in de kamers te hangen. Als kerkenraadslid was hij de gereformeerde kerk zeer toegedaan en dat legde de broeders geen windeieren. Maar ook deze bewoners werden ouder en toen Geesje overleed, besloot het echtpaar zijn intrek te nemen in het verzorgings­huis De Voorde in Coevor­den. In 1983 verkochten ze hun landhuis met 1,3 hectare grond aan de fami­lie Bots, die het inwendig ingrijpend verbouwde. Alle kamers op de begane grond werden vervangen door één ruim vertrek en achter het huis werd de camping 'De Kleine Schans’ aangelegd.

Tien jaar later ging het ge­heel in eigendom over aan de familie Aleman, die het campingbedrijf voortzette.

Op 5 april 2005 werden Jannie en Rob van Essen de trotse eigenaars van het huis en het terrein. Ze kwamen uit Apeldoom en waren al lang bezig een voor hun doeleinden ge­schikte locatie te vinden. Bijna hadden ze de moed opgegeven, toen Jannie op internet een aanbieding te­genkwam, die ze niet kon­den laten lopen. Een land­huis met een minicamping in Vlieghuis! Zij namen onmiddellijk een kijkje en namen Jannie's vader als bouwkundig adviseur mee. De koop werd gesloten en Jannie en Rob legden in samenwerking met land­schapsbeheer een nieuwe voortuin aan. Achter het huis kwam tussen de oude fruitbomen een theetuin tot stand en naast de cam­ping werd een beeldentuin voor amateurkunstenaars aangelegd. Onder de naam 'De Vlinder' begon de cam­ping met twintig ruime staanplaatsen een nieuw bestaan. 'Zo'n huis vind je nergens in de hele omge­ving!', zegt Rob voldaan. 'Het straalt warmte uit!', vindt Jannie en ze wijst erop, dat de zon 's morgens, 's middags en 's avonds vrije toegang heeft. Ze zijn trots op hun landhuis en houden het voorbeeldig in stand. Beide achterste schoorstenen zijn verdwe­nen, maar dat is dan ook de enige verandering.

Sta er eens een moment bij stil, bij dit monument uit 1927 aan de Europaweg 47.

Met dank aan Gezinus Wilms.

 

www.oud-schoonebeek.nl